Algemeen

DIGIPLACE STOPT MET LINUX

4 reacties / Algemeen, Linux /

Het is de afgelopen maanden stil gebleven op Digiplace. Zeker niet omdat de interesse is verdwenen in het gebruik van Linux op een computer. Recent ben ik echter genoodzaakt om voortaan te werken met Apple apparaten. Oorzaak: een genetische aandoening aan mijn ogen.

Pseudo Ziekte van Stargardt

Een mond vol, de Pseudo Ziekte van Stargardt. Een genetische aandoening die Macula Degeneratie veroorzaakt. Deze aandoening lijkt heel erg op de Ziekte van Stargardt. (Het wordt echter veroorzaakt door een ander eiwit, en de pseudo variant wordt bijvoorbeeld niet beïnvloed door wat je eet of drinkt) Zo’n sterke gelijkenis wordt dan aangeduid met het begrip Pseudo. Maar net als de ‘echte’ Ziekte van Stargadt veroorzaakt deze Pseudo variant de aandoening Macula Degeneratie.

De Macula is het gedeelte van je oog wat verantwoordelijk is voor je centrale zicht. Vergelijk het met de sensor in je camera. De daarop aanwezige megapixels zijn nodig om een plaatje te maken. Bij deze aandoening vallen die megapixels, de staafjes en kegeltjes in het oog, bijna allemaal uit. Wat overblijft zijn de randen van het zicht, het gedeelte waarmee je overigens niet scherp kan zien. Het proces is inmiddels zo ver gevorderd dat over een jaar of twee (?) gewoon functioneren lastig gaat worden.

Toegankelijkheid

Even los van de emotionele aanslag van zo’n diagnose is er ook een praktisch verhaal te vertellen. En dat gaat op Digiplace altijd over het gebruik van Linux als standaard OS. Dat werd overigens gecombineerd met een Android telefoon, een iPad en soms ook nog met een Chromebook. Al die systemen hebben hun eigen voor- en nadelen als je gaat kijken naar de zgn. toegangelijkheids-opties.

Maar als snel werd het duidelijk dat je dan het beste kan kiezen voor één eco-systeem. Want de swipes van het ene systeem, werken weer anders op een ander besturingssysteem. En om een lang verhaal kort te houden, de keuze is gevallen op Apple.

Mac OS en iPhone IOS heeft momenteel (voor mij) de allerbeste voorzieningen om me voor te bereiden op een spraak gestuurde interactie. Want dat wordt de uitdaging. Alles moet worden voorgelezen, van informatie op het web, e-mail, social media, financiën, winkelbezoek, drukwerk, openbaar vervoer, navigatie en ga maar door. En dan wil je natuurlijk met de best mogelijke voorzieningen werken en worden oude voorkeuren plotseling minder relevant.

Het einde van Digiplace?

Deze website blijft vooralsnog gewoon bestaan. Binnenkort hoop ik met een nieuwe vormgeving te kunnen komen. Daarin blijft het Linux weblog gewoon bestaan. En hoewel ik mijn Linux desktop blijf behouden verwacht ik niet dat er veel nieuwe artikelen op zullen verschijnen.

Wel zal ik proberen om mijn vorderingen als slechtziende gebruiker vast te leggen. Als je dus Digiplace volgt als Linux gebruiker, dan is dit waarschijnlijk een vaarwel. Maar misschien kan ik met mijn nieuwe ervaringen straks andere mensen helpen. Mogelijk wordt dat op termijn wel met behulp van audio- of video gedaan. Of valt het allemaal zo tegen dat het alsnog komt stil te vallen. De toekomst zal dat gaan uitwijzen. Gelukkig heb ik wel de spirit om dat avontuur aan te gaan. En er zijn genoeg inspirerende voorbeelden van lotgenoten die daarin de weg hebben gewezen.

Informatie

Wil je meer weten over de achtergronden van Macula Degeneratie? Dan zijn de volgende video’s een aanrader. Mij hebben ze zeker geholpen. Concrete informatie over de Pseudo Ziekte van Stargard zijn nauwelijks te vinden, het is een zeer zeldzame aandoening.

UPDATE: het gaat om een specifiek gen mutatie: PRPH2. Meer info daarover is hier te lezen: https://www.fightingblindness.org/diseases/prph2

Verwijder hibernation & suspend

Algemeen, Linux /

Voor mijn desktop heb ik geen hibernation of suspend nodig. Maar heel soms (KDE NEON) klik ik per abuis toch op die optie als ik eigenlijk mijn computer wens af te sluiten. Die optie in de Programmastarter verdwijnt als je ook de achterliggende modus verwijderd van je systeem.

Verwijder Hibernation & suspend

Het volgende commando is dan vereist:

$ sudo systemctl mask sleep.target suspend.target hibernate.target hybrid-sleep.target

Daarna reboot je het systeem en kijkt of het is gelukt door je (in mijn geval) naar de Programmastarter te kijken (de opties zijn niet meer aanwezig) en je kan via je terminal de status opvragen met:

$ sudo systemctl status sleep.target suspend.target hibernate.target hybrid-sleep.target

Bron: https://www.linuxhowto.net/how-to-disable-suspend-and-hibernation-modes-in-linux/

Show Grub menu op Single boot machine

Algemeen, Desktop, GNOME, KDE PLASMA, Linux, Ubuntu /

Een nieuwe kernel bracht onlangs een conflict aan het licht met een geïnstalleerde NVIDA (470) driver. In dat geval druk je tijdens het booten én vooral óp het juiste moment op de escape toets (uefi) om het Grub menu zichtbaar te maken. Je kiest vervolgens je oude kernel, want daarom is die er nog, en dan kan je weer gewoon verder.

Persoonlijk vind ik lastig om soms het goede moment te vinden om die escape in te drukken. Als je net een klik teveel doet kom je in de kale Grub prompt en..afijn.

Grub menu standaard weergeven

Dus is het handig als je altijd een Grub menu krijgt te zien als je jouw computer aanzet. Dat is sowieso het geval bij een dual boot machine, maar op een single boot machine moet je dat zelf even regelen. Dit artikel uit 2012 (!) laat zien hoe ik dat toen deed. Maar tegenwoordig werkt het net even anders.

Als volgt:

sudo nano /etc/default/grub

zoek daarin vervolgens deze twee regels:

GRUB_TIMEOUT_STYLE=hidden
GRUB_TIMEOUT=0

en vervang die voor:

GRUB_TIMEOUT_STYLE=menu
GRUB_TIMEOUT=10

Save vervolgens /etc/default/grub en doe daarna natuurlijk een 

sudo update-grub

om het correct in te zetten.

De eerstvolgende keer krijg je 10 seconden om eventueel voor een andere kernel te kiezen.

Verwijder oude EFI boot verwijzingen

Algemeen, Linux /

Als je regelmatig verschillende Linux distributies hebt uitgetest dan herken je het vast wel: je start je computer op en forceert (in mijn geval met F8) het bootmenu. En dan krijg je een hele rij verwijzingen van distributies die zich ooit op jouw computer hebben genesteld. Kan geen kwaad, maar is soms ook wle een beetje onhandig. Kortom…weg ermee.

efibootmgr

Installeer eerst efibootmgr (sudo apt install efibootmgr). Met behulp van deze efi boot manager kan je snel zien wat er allemaal staat vermeld. Gebruik na installatie dit commando:

sudo efibootmgr

De output komt dan ongeveer als volgt naar voren:

efibootmgr

Je ziet in de 1e regel (BootCurrent: 0002) dat Boot002 neon mijn default boot is. En dat klopt. En de output BootOrder geeft aan welke opties beschikbaar zijn om te starten: 0002 (neon), 0007 (ssd), 0009 (hdd) en 0006 (dvd). Vind je nog andere opties (bijvoorbeeld een eerder geinstalleerde manjaro, ubuntu, fedora of wat dan ook, dan kan je die naar keuze wissen met:

sudo efibootmgr -b 0005 -B

waarbij natuurlijk die 0005 moet verwijzen naar een entry in jouw output.

Afbeeldingen aanpassen met Mogrify

Algemeen, Linux /
mogrify

Je hebt wel eens zo’n klus waarbij je een hoop afbeeldingen hebt die veel te groot zijn om te gebruiken. Je wil die afbeeldingen dus schalen. En het is toch wel een gedoe om ze allemaal in Gimp of Krita te laden en één voor één te bewerken.

Herkenbaar? Dan is Mogrify een heel handig alternatief.

Mogrify

Mogrify is onderdeel van ImageMagic. En dat pakket is als een Zwitsers zakmes als het gaat om beeldbewerking. En is voorzien van allerhande scripts die tal van functies kunnen vereenvoudigen. Het Mogrify script is in staat om meer dan 100 verschillende functies te verwerken.

Use the magick mogrify program to resize an image, blur, crop, despeckle, dither, draw on, flip, join, re-sample, and much more. This tool is similar to magick convert except that the original image file is overwritten (unless you change the file suffix with the -format option) with any changes you request. See Command Line Processing for advice on how to structure your mogrify command or see below for sample usages of the command.

Je gebruikt Mogrify vanuit je terminal. Een paar voorbeelden:

Resize met Mogrify

  • Een bestand verkleinen: mogrify -resize 50% afbeelding.jpg
  • Meerdere bestanden: mogrify -resize 50% *.jpg
  • Naar specifiek formaat: mogrify -resize 800×600 *.jpg

Format met Mogrify

Je kan ook het type afbeelding wijzigen met:

  • mogrify -format jpg *.png

Quality aanpassen met Mogrify

Maar je kan ook de afbeeldingskwaliteit aanpassen. Daarbij is 1 de laagste en 100 de hoogste waarde. Bijvoorbeeld:

  • mogrify -quality 80 -format jpg afbeelding.png

Zoals opgemerkt, er zijn wel 100 verschillende mogelijkheden. Je kan die hier terugvinden of je bekijkt de manpage in je terminal (man mogrify)

Vernietig veilig een harde schijf

Algemeen, Linux /

Heb je nog oude computers op zolder staan waar je van af wil? Dan breng je die natuurlijk naar je lokale milieuplein. Maar zorg er dan wel voor dat er geen data meer op de harde schijf staat. Dat kan je doen door je schijf fysiek te vernielen. Is nog een heel gedoe. Een alternatief is om je schijf te shredden. 

Format vs Shred

Bij een gewone format actie op een schijf wordt feitelijk alleen de ‘boekhouding’ van je schijf gewist. Je data blijft gewoon staan, maar de software weet niet meer waar wat staat. Als je die schijf weer opnieuw gaat gebruiken wordt nieuwe data over de oude data heen geschreven. Gebruik je die schijf niet meer, dan blijft de oude data dus (met enige moeite) terug te vinden.

Als je echter een HDD shred wordt niet alleen de schijf geformatteerd (filesystem gewist), maar wordt vervolgens de schijf gevuld met nullen en enen. Na afloop van die operatie staat de hele schijf dus gevuld met nutteloze data. Er zijn dan nog wel mogelijkheden om die originele data te herleiden, maar daarvoor is dan specialistische kennis en tools voor nodig (zie: https://en.wikipedia.org/wiki/Data_remanence)

Shred

Voor deze actie gebruik ik zelf een HDD docking station. Voor heel oude schijven heb je dan een IDE variant nodig. Sluit die met usb aan op je computer en plaats daarin je schijf. Zoek dan op welke schijf dat is met behulp van fdisk -l of gebruik KDE partitiebeheerder of Gparted om dat te checken. In onderstaande voorbeelden gebruik ik een fictief voorbeeld: /dev/sdx

Het commando wat je dan gebruikt is:

sudo shred /dev/sdx

Dit commando zal 3 x nullen en enen over je harde schijf wegschrijven. En dat zal bij een grote schijf (> 1 TB) erg lang gaan duren. Daarom is het fijn om de voortgang te volgen met behulp van de toevoeging -v

sudo shred /dev/sdx -v

Opties

Je kan met behulp van -n het aantal cycli bepalen. Bijvoorbeeld:

sudo schred -v -n 10 /dev/sdx zal die schijf maar liefst 10 x extra met nullen en enen vullen.

Andere opties die je hebt zijn:

-f (forceert de schrijfrechten voor die schijf)

-u (wist alle data die overschreven wordt)

-z (een extra laag nullen om te verbergen dat je de schijf hebt geshred)

Je zou dus helemaal los kunnen gaan met

sudo shred -vfuz -n 10 /dev/sdx

Die actie zou je wel eens dagen of zelfs langer kunnen bezig houden. Voor huis- tuin en keuken gebruik is 1 x meer dan voldoende oftewel:

sudo shred -v -n 1 /dev/sdx

PDF bewerken en converteren

Algemeen, Linux /

Vanuit de terminal kan je eenvoudig meerdere handelingen voor je PDF bestanden uitvoeren. Zorg dan wel dat je poppler-utils en ghostscript hebt geïnstalleerd.

PDF  naar tekst

pdftotext [pdf bron bestand] [output bestand.txt]

Converteer PDF naar PNG

convert -density 150 input.pdf -quality 90 [output bestand.png]

Nog beter:

pdftoppm input.pdf outputname -png

Converteer PDF naar HTML

pdftohtml [options] [pdf bron bestand] [output bestand.html]

Extract afbeeldingen uit PDF naar PNG

pdfimages -j [pdf bron bestand] [output bestand.png]

Pas resolutie PDF aan

gs -sDEVICE=pdfwrite -dCompatibilityLevel=1.4 -dPDFSETTINGS=/screen -dNOPAUSE -dQUIET -dBATCH -sOutputFile=out.pdf in.pdf

Waarbij -dPDFSETTINGS een van volgende opties kan zijn:

/screen : late resolutie output, laagste output formaat
/ebook : medium-resolutie output, medium output formaat
/printer OR /prepress: hoge resolutie met maximum output formaat

encode en decode base64

Algemeen, Linux /
Base 64

Sommige applicaties slaan opgeslagen wachtwoorden op in het Base 64 formaat.  De data van dit formaat bestaat uitsluitend uit a-z, A-Z, en / karakters. Dat is dus afwijkend van ASCII tekst want daarin werk je met a-z, A-Z, 0-9, “, %, &, ‘, (, ), *, +, -, _ en de , karakters.

Ik had onlangs een opgeslagen wachtwoord nodig uit Filezilla. Die wachtwoorden staan in het Base 64 formaat opgeslagen in ~/.config/filezilla/sitemanager.xml.

Het omzetten van een dergelijk opgeslagen wachtwoord kan vanuit je terminal gebeuren.

Base 64

Om dat te laten zien maak ik eerst zelf een Base 64 bestand aan met digiplace als input:

echo ‘digiplace’ | base64 waar dan vervolgens ZGlnaXBsYWNlCg== als output uit komt rollen.

De conversie van Base 64 naar leesbare ascii gaat dan met behulp van

echo ‘ZGlnaXBsYWNlCg==’ | base64 –decode  waar dan weer keurig digiplace uit de bus komt vallen.

Het == teken aan het einde van de string heeft een speciale betekenis. Wil je meer weten hoe dat zit of nog meer informatie over dit onderwerp lezen dan verwijs ik je graag naar deze pagina: https://www.hcidata.info/base64.htm waar je ook online e.e.a. kan uitvoeren.

Desktop vitals

Algemeen, Desktop, Fedora, Linux, Ubuntu /
VITALS

Om temperatuur, spanning, toerental van je fans etc. in de gaten te houden doe je een sudo apt install lm-sensors om vervolgens een sudo sensors-detect uit te voeren.

VITALS

Als je dan een doorlopend inzicht wil krijgen in je hardware kan je gebruik maken van conky of je installeert een GNOME extension. Voor op mijn desktop is tegenwoordig de keuze gevallen op VITALS: https://extensions.gnome.org/extension/1460/vitals/

VITALS

Zelf hou ik dan zicht op temperatuur, processors, geheugen, systeem en netwerk. Met behulp van ‘Remove app menu’, een andere extensie, plaats ik dan mijn VITALS links in het paneel.

VITALS

Scroll naar boven